W III kwartale tego roku banki znacząco zaostrzyły swoją politykę kredytową w segmencie kredytów mieszkaniowych. Częściowo przełożyło się to na znaczący spadek popytu na takie kredyty. Znacznie bardziej stabilna była sytuacja w pozostałych obszarach kredytowych. Taki obraz rynku wyłonił się na podstawie raportu NBP na temat sytuacji na rynku kredytowym.

Jak co kwartał, Narodowy Bank Polski zaprezentował wyniki ankiet skierowanej do przewodniczących komitetów kredytowych. Wyniki te dają obraz rynku w III kwartale oraz pozwalają prognozować na kolejny okres.

Trudniej o kredyt mieszkaniowy

W sektorze kredytów mieszkaniowych ankietowane banki wskazały na znaczne zaostrzenie polityki kredytowej. Największy wpływ miały przepisy regulujące zasady obrotu ziemią rolną oraz zasady ustanawiania hipotek na tych gruntach. Obowiązujące od 30 kwietnia tego roku nowe regulacje spowodowały w praktyce wstrzymanie kredytowania gruntów rolnych, także tych o małych powierzchniach z przeznaczeniem pod budownictwo mieszkaniowe. Dopiero nowelizacja obowiązująca od 1 września przywróciła do poprzedniego stanu zasady ustanawiania hipotek na gruntach rolnych, co umożliwiło ponowne kredytowanie. Jako przyczynę zaostrzenia polityki kredytowej w III kwartale banki wskazały także na zmiany w zasadach wyznaczania zdolności kredytowej.

W ankietowanym okresie zmiany w kryteriach polityki kredytowej przełożyły się na istotny spadek popytu na kredyt mieszkaniowy. Dodatkowym czynnikiem ograniczającym popyt było wyczerpanie dostępnych środków w programie Mieszkanie dla Młodych i wstrzymanie przyjmowania wniosków od 6 lipca 2016 roku.

W ostatnim kwartale tego roku banki przewidują brak istotnych zmian w polityce kredytowej, prognozując jednocześnie dalszy spadek popytu na kredyty mieszkaniowe.

Kredyty gotówkowe bez większych zmian

W okresie od lipca do końca września banki nie zmieniły w znaczący sposób kryteriów swojej polityki kredytowej w zakresie kredytów konsumpcyjnych, jednak kilka instytucji wskazało na złagodzenie swoich wymagań. Jako przyczynę liberalizacji polityki kredytowej wskazano zmianę popytu na takie kredyty oraz wzrost presji konkurencyjnej.

Obserwowany niewielki spadek popytu na kredyty konsumpcyjne wynikał z wykorzystania alternatywnych źródeł finansowania oraz zmiany sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych. Potwierdzają to obserwacje rynkowe wskazujące na rosnący udział w tym segmencie firm pożyczkowych. Coraz więcej Polaków pożycza, szczególnie kwoty do 4 tys. złotych, w instytucjach pożyczkowych, rezygnując z ofert bankowych. Także program 500+ spowodował mniejsze zapotrzebowanie na pożyczki w niskich kwotach.

W IV kwartale tego roku w obszarze kredytów konsumpcyjnych możemy oczekiwać utrzymania dotychczasowych kryteriów przez banki. Również popyt na takie pożyczki powinien utrzymać się na stabilnym poziomie.

Kredyty dla przedsiębiorstw – wzrost kosztów pozaodsetkowych

W obszarze kredytów dla przedsiębiorstw nie zmieniły się wymogi udzielania kredytów dla dużych przedsiębiorstw. Kryteria dla firm z sektora MSP uległy zaostrzeniu w segmencie kredytów długoterminowych, natomiast dla kredytów krótkoterminowych nie uległy zmianie. Zaostrzenie polityki kredytowej w III kwartale wynikało z oceny przewidywanej sytuacji gospodarczej. Ankietowane banki wskazywały także na wzrost kosztów pozaodsetkowych udzielanych kredytów. Niektóre instytucje wykazywały również łagodzenie wymagań dotyczących posiadanych zabezpieczeń oraz wydłużały okres kredytowania.

W III kwartale banki odczuły spadek popytu na kredyty dla przedsiębiorstw, co uzasadniano mniejszym zapotrzebowaniem na finansowanie inwestycji.

W ostatnim kwartale tego roku polityka kredytowa w segmencie kredytów dla przedsiębiorstw nie powinna ulec zmianie. Zauważalny, w ocenie banków, będzie wzrost popytu w segmencie kredytów krótkoterminowych dla MSP przy jednoczesnym spadku popytu na kredyty długoterminowe dla dużych przedsiębiorstw.