Jak wynika z raportu European Consumer Payment Report 2020^[1], na 24 analizowanych krajów UE, Polska zajęła 21. miejsce w Barometrze Dobrobytu Finansowego Intrum*. Pandemia Covid-19 ograniczyła dochody aż 45% konsumentów w naszym kraju, wpływając negatywnie na naszą zdolność do terminowego płacenia rachunków i wywiązywania się z innych zobowiązań finansowych. Korona-kryzys przekreślił również plany wielu osób dotyczące oszczędzania na przyszłość. W efekcie, zdecydowanie niżej oceniamy swój dobrobyt finansowy niż np. mieszkańcy Europy Północnej czy, chociażby nasi zachodni sąsiedzi – Niemcy. Wyzwaniem dla polskich konsumentów w 2021 r. będzie zatem zyskanie bezpieczeństwa finansowego – jest to priorytet dla blisko 60% osób. W jaki sposób planujemy tego dokonać?

Ponad połowa konsumentów naszym kraju przyznaje, że pandemia zmniejszyła ich dochody. Stanowi to problem dla gospodarstw domowych, które muszą załatać dziurę w budżecie. Jakie działania podejmujemy w tym kierunku? Prawie 7 na 10 konsumentów ograniczyło wydatki na wszystkie produkty poza tymi niezbędnymi. 43% osób pytanych przez Intrum szukało dodatkowego zajęcia lub pracy na niepełny etat. 11% zainteresowało się rządowym wsparciem, a 6% skorzystało z wakacji kredytowych, czyli możliwości odłożenia w czasie zapłaty kolejnych rat kredytów czy tych za zakupy.

^[1] Intrum, European Consumer Payment Report 2020, grudzień 2020.

– Niestety, jak wynika z badania Intrum, sięgamy również po rozwiązania, które mogą w konsekwencji pogorszyć naszą sytuację finansową. Blisko co 5. konsument zadeklarował, że pożyczył pieniądze od rodziny lub przyjaciół, by zyskać dodatkowe środki. Co 10. respondent przyznał, że odkłada na później zapłatę rachunków i zaciągnął dodatkową pożyczkę lub kredyt, by zrekompensować sobie mniejszą siłę nabywczą, którą teraz dysponuje (odpowiednio 11% i 10%). Szczególnie te ostatnia działania mogą być niebezpieczne. Kiedy brakuje nam pieniędzy na bieżące rachunki czy opłacenie kolejnych rat zaciągniętych wcześniej kredytów, powinniśmy powiadomić o tym drugą stronę, czyli np. bank. Unikanie tematu z pewnością nie rozwiąże problemu, a stanie są on jeszcze poważniejszy. Aż do tego stopnia, że zaległą płatnością zainteresuje się w pewnym momencie wierzyciel lub w przypadku dalszej zwłoki, sprawa trafi do windykacji lub postępowania sądowo-egzekucyjnego. W czasie kryzysu, kiedy czasy są niepewne, niezwykle ważne jest, aby z wielką rozwagą podchodzić do tzw. szybkich pożyczek czy kredytów, udzielanych na wysoki procent. Zastrzyk gotówki z takiego źródła jest doraźną pomocą, czasami bardzo potrzebną. Jednak pamiętajmy, że spłata takich zobowiązań będzie sporym obciążeniem dla naszego portfela – komentuje Rafał Wąsowski, ekspert Intrum.

W wyniku ograniczonych dochodów, którymi mogą teraz dysponować, konsumenci w Polsce mają coraz większe problemy z terminowym regulowaniem swoich należności. 4 na 10 osób (38%) przyznaje, że w ciągu roku przynajmniej raz nie opłaciły rachunku w terminie, a 1/4 konsumentów regularnie nie płaci na czas. Co 3. badany konsument nie zapłacił, bo nie miał pieniędzy.

Poprawa bezpieczeństwa finansowego to priorytet dla polskich konsumentów

Kryzys, który przyniosła ze sobą pandemia korona-wirusa wpływa negatywnie na konsumentów w naszym kraju. Aż 61% uważa, że obawy dotyczące rosnących rachunków wywierają negatywny wpływ na ich ogólne samopoczucie. W zeszłorocznej edycji badania pod tym twierdzeniem podpisało się mniej, bo 47% ankietowanych.

Te kwestie w połączeniu z niższymi dochodami sprawiają, że obawiamy się o swoją przyszłość. 56% konsumentów przyznało, że teraz bardziej w jakimkolwiek innym momencie swojego życia martwi się o swoją kondycję finansową. 6 na 10 osób przyznaje, że od rozpoczęcia kryzysu spowodowanego pandemią poprawa bezpieczeństwa finansowego stała się dla nich jednym z głównych priorytetów.

Chcemy wiedzieć więcej na temat finansów osobistych

W jaki sposób chcemy zyskać bezpieczeństwo finansowe i przygotować się na niepewność gospodarczą spowodowaną przez Covid-19? Poprzez zdobycie większej wiedzy na temat finansów! Taką deklarację złożyła blisko połowa (48%) respondentów badania Intrum.

– Chęć podjęcia takich kroków sprawiła, że w stosunku do ubiegłego roku Polska zajęła jedną pozycję wyżej w Barometrze Dobrobytu Finansowego Intrum 2020 (21. miejsce), a w jednej z czterech kategorii, które składają się na ten wskaźnik – właśnie w wiedzy na temat finansów – nasz kraj zaliczył skok aż o 11 miejsc w zestawieniu. Cieszy również to, że w badaniu Intrum 66% konsumentów poprawnie dopasowało podstawowe terminy finansowe do ich definicji. To więcej niż średnia na UE, która wynosi 64%. Oznacza to, że podejmujemy konkretne działania, pozwalające nam zdobyć informacje, dzięki którym łatwiej i w bardziej efektywny sposób możemy zarządzać domowym budżetem – zaznacza Rafał Wąsowski, ekspert Intrum.

W jaki sposób pogłębiamy swoją wiedzę o finansach? Podejmujemy w tym kierunku wiele działań, ale w pierwszej trójce tych najważniejszych znalazło się: czytanie działów finansowych gazet i magazynów (36%), czytanie książek na temat finansów osobistych (22%) i słuchanie podcastów, które zajmują się tą tematyką (21%).

– Zdobycie większej wiedzy z zakresu finansów osobistych nie jest trendem ważnym tylko ze względu dla korona-kryzys, ale również może pomóc wypełnić lukę w tym obszarze, która jest znacząca. Aż 1/3 respondentów badania Intrum przyznaje, że otrzymała niewystarczające wykształcenie w dziedzinie finansów, by zarządzać swoimi bieżącymi sprawami finansowymi i przez to musi często korzystać z porad innych osób. Tylko co 5. konsument uważa, że otrzymał w tym temacie bardzo dobre wykształcenie i dzięki temu wie, jak zarządzać złożonymi kwestiami związanymi z pieniędzmi – dodaje Rafał Wąsowski.

* Barometr Dobrobytu Finansowego Intrum to wskaźnik pozwalający zbadać i z łatwością porównać dobrobyt finansowy konsumentów w 24 krajach w Europie. Dobrobyt finansowy definiujemy jako posiadanie bezpieczeństwa finansowego, które pozwala zaspokoić codzienne potrzeby związane z wydatkami i kontrolować swoje finanse.

O raporcie European Consumer Payment Report 2020

Raport “European Consumer Payment Report” pozwala uzyskać wgląd w codzienne życie europejskich konsumentów: ich wydatki i umiejętność zarządzania finansami domowymi każdego miesiąca. Raport powstał na podstawie zewnętrznego badania przeprowadzonego przez firmę Longitude w 24 krajach Europy, także w Polsce. W tegorocznej edycji badania wzięło udział 24 198 konsumentów. Dane zbierano od 28 sierpnia do 5 października 2020 r.

Pobierz pełny raport ECPR 2020 TUTAJ.