30 września 2022 mija termin na wykorzystanie zaległego urlopu za 2021 rok. Płatny urlop wypoczynkowy jest zagwarantowany w Kodeksie pracy. Pracownikowi w zależności od stażu pracy przysługuje od 20 do 26 dni urlopu.

Prawo do urlopu

Pracodawca jest zobowiązany do udzielenia urlopu wypoczynkowego w trakcie trwającego roku kalendarzowego, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Często zdarza się jednak, że nie jest to możliwe.

Jedynymi dopuszczalnymi odstępstwami od tej zasady są:

• przesunięcie terminu urlopu na wyraźny wniosek pracownika,
• powody wynikające ze szczególnych potrzeb pracodawcy,
• usprawiedliwiona nieobecność w pracy,
• przerwane urlopu w sytuacjach wskazanych w przepisach lub gdy pracownik został odwołany z urlopu.

Uwaga!

Jeżeli pracownik nie wykorzysta urlopu w pełnym wymiarze do końca danego roku kalendarzowego, 1 stycznia ten urlop staje się urlopem zaległym. Termin udzielenia zaległego urlopu zostanie dochowany, jeśli 30 września przypadnie jego pierwszy dzień (nawet jeśli zakończenie urlopu przypadnie po tej dacie).

Urlop na żądanie

Omawiany obowiązek nie dotyczy przysługujących 4 dni urlopu na żądanie. Uprawnienie to przysługuje wyłącznie na dany rok kalendarzowy i w przypadku niewykorzystania go przez pracownika, nie przechodzi na następny rok. W praktyce oznacza to, że jeżeli w danym roku pracownik nie skorzystał z urlopu na żądanie albo wykorzystał mniej niż 4 dni takiego urlopu, nie spowoduje przeniesienia urlopu na żądanie na kolejny rok.

Zasady uzgadniania terminu urlopu

Zasadą jest, że termin urlopu powinien być z pracownikiem uzgodniony. Wątpliwości w tym zakresie są związane z  możliwością wydania przez pracodawcę jednostronnego, wiążącego polecenia wykorzystania urlopu zaległego w przewidzianym w Kodeksie pracy terminie. Niektóre orzeczenia wskazują na to, że pracodawca udzielając pracownikowi zaległy urlop wypoczynkowy do 30 września nie ma obowiązku uzyskania zgody pracownika, natomiast w literaturze nie brakuje też odmiennego stanowiska. Dlatego wskazane jest, żeby pracodawca w porozumieniu z pracownikiem ustalił termin wykorzystania zaległego urlopu.

Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop

Urlopu wypoczynkowego nie można spieniężyć. Co do zasady, dni wolne powinny zostać wykorzystane w przewidzianej w ustawie formie jako czas na odpoczynek i regenerację. Odstępstwem od tego jest sytuacja, gdy pracownik nie zdąży wykorzystać przysługujących mu dni urlopowych przed zakończeniem stosunku pracy. Jedynie wtedy za te dni należy mu się ekwiwalent urlopowy.

Co jeśli pracodawca nie udzieli zaległego urlopu do 30 września?

W sytuacji gdy pracownik nie rozpocznie swojego zaległego urlopu najpóźniej w dniu 30 września, nadal będzie mógł z niego skorzystać do momentu przedawnienia. Urlop ulega przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym stał się wymagalny. Rozpoczęcie biegu tego terminu następuje:

• z końcem roku kalendarzowego, za który urlop przysługuje lub
• jeżeli urlop został przesunięty na ten rok z przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy – najpóźniej z końcem września następnego roku. 

WAŻNE!

Jeśli pracodawca nie udzieli przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezzasadnie obniża jego wymiar, popełnia wykroczenie zagrożone

karą od 1.000 zł do 30.000 zł.   

^{Podstawa prawna:}

^{– art. 163, art. 164, art. 165, art. 166, art. 167, art. 168, art. 282 § 1 pkt 2, art. 291 § 1 ustawy z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1320),
– art. 15gc ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1842).}

^{Orzecznictwo:
– wyrok SN z 11.04.2001 r., I PKN 367/00,
– wyrok SN z 2.09.2003 r., I PK 403/02,
– wyrok SN z 24.01.2005 r., I PK 124/05.}