W 2023 roku liczba kredytobiorców wyniosła 14,7 mln. Spośród wszystkich zaciągniętych przez nich kredytów aż 449,4 mld zł stanowiły kredyty hipoteczne^[1]. Tylko we wrześniu 2023 roku udzielono aż 18,1 tysięcy kredytów mieszkaniowych, a ich wartość stanowiła ponad 7 mld zł. Tak wysokich wartości nie odnotowywano od grudnia 2021 roku[^2]. Zaciągnięcie kredytu to jednak nie wszystko. Gdy już go mamy musimy pamiętać o regularnych spłatach. A z tym bywa różnie. Jak wynika z danych Intrum, wśród wszystkich kategorii długów obsługiwanych przez Intrum, długi bankowe zajmują drugą pozycję, a liczba zadłużonych osób wynosi blisko 200 tysięcy. O tym co zrobić, gdy nagle, z jakiegoś powodu nie jesteście w stanie spłacać kredytu, opowiemy Wam w poradniku „Ogarniam Finanse”. Bo jak wiadomo, nie ma sytuacji bez wyjścia. Jeśli pojawia się problem finansowy, możesz skorzystać z różnych sposobów na poradzenie sobie z nim.

W przypadku, gdy przytrafi Ci się jednodniowe opóźnienie, otrzymasz przypomnienie o płatności, a zaległość zostanie odnotowana w BIK-u. O ile takie krótkie opóźnienia nie przydarzają Ci się często, nie powinny się przełożyć na pogorszenie Twojej wiarygodności jako kredytobiorcy.

– Już nawet dzień po wyznaczonym terminie spłaty bank może zacząć naliczać odsetki. Od tego czasu będziesz otrzymywać monity, czyli przypomnienia o zaległościach. Jeśli zalegasz z płatnością więcej niż jednej raty, możesz otrzymać pismo ostrzegające o wypowiedzeniu umowy kredytu. Gdyby do tego doszło, będziesz mieć 30 dni na spłatę całego zobowiązania – informuje Danuta Tomanek-Ziemba, ekspert Intrum.

Jeśli zadłużenie przekracza kilka rat, możesz otrzymać przedsądowe wezwanie do zapłaty. Bank może też przekazać sprawę firmie windykacyjnej, która w imieniu wierzyciela będzie dochodzić roszczeń. W takim przypadku będziesz otrzymywać przypomnienia o zapłacie – najczęściej telefoniczne, SMS-em, pocztą elektroniczną i tradycyjną. Jeśli to nie przyniesie efektu, wierzyciel może skierować sprawę do sądu, który może wydać nakaz zapłaty. Jeśli opóźnienie w spłacie wynosi powyżej 60 dni, takie dane będą przetwarzane w BIK przez 5 lat od spłaty zadłużenia. To negatywnie wpływa na Twoją historię kredytowania. Możesz nie mieć szans na uzyskanie kredytu czy skorzystanie z oferty części pożyczkodawców^[3].

5 sposobów na wyjście z problemów finansowych

Nie czekaj na moment, w którym nie będziesz w stanie spłacać kredytu hipotecznego w terminie. Spróbuj znaleźć sposób na wyjście z problemów. Sprawdź, jakie masz możliwości.

1. Zgłoś pogorszenie sytuacji finansowej

– To ważny krok, który może Cię uchronić przed konsekwencjami niespłacania zobowiązań w terminie. Banki mają przygotowane propozycje dla klientów, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej. Podczas rozmowy doradca może Ci zaproponować, np. wakacje kredytowe, obniżenie raty lub inne rozwiązania. Jeżeli jednak sprawy zaszły już dalej i Twoim zadłużeniem zajmuje się firma windykacyjna, to i z tej sytuacji możesz znaleźć rozwiązanie. Warto z nią rozmawiać i ustalić takie zasady spłaty, którym jesteś w stanie podołać. Celem takiej firmy jest doprowadzenie do ugody, dąży ona w pierwszej kolejności do polubownego rozwiązania sprawy. Możecie ustalić, że będziesz spłacać ratę w określonej wysokości miesięcznie. O ile dotrzymasz ustaleń, unikniesz sprawy sądowej i postępowania komorniczego – wyjaśnia Danuta Tomanek-Ziemba, ekspert Intrum.

2. Weź pod uwagę konsolidację kredytów i pożyczek

Problemy finansowe mogą wynikać z dużej liczby zobowiązań. Masz kredyt hipoteczny, do tego gotówkowy, a może jeszcze inne? Płacisz kilka rat? Problem wzrasta, kiedy zaczynasz spłacać zobowiązania poprzez zaciąganie kolejnych. Z danych Krajowego Rejestru Długów, opublikowanych we wrześniu 2023 r., wynika, że w spirali zadłużenia znajduje się pół miliona osób, które są wpisane do bazy dłużników KRD. Mają łącznie do oddania ponad 20 mld zł. Rekordzista musi uregulować 190 zobowiązań na łączną kwotę 2,2 mln zł^[4].

– Lepiej nie dopuszczać do spirali zadłużenia. Zanim zaczniesz przekraczać terminy płatności rat, weź pod uwagę skorzystanie z kredytu konsolidacyjnego. Dzięki temu możesz zamienić wiele zobowiązań w jedno i ponosić miesięcznie niższe koszty z tego tytułu. W takich przypadkach często niższa rata wynika z wydłużenia okresu spłaty. Warto dopytać w bankach, na jakich warunkach możesz skorzystać z konsolidacji. Pamiętaj jednak, że nie każdy może otrzymać kredyt konsolidacyjny. Bank sprawdzi, czy masz odpowiednią zdolność kredytową. Poza tym to nowe obowiązki, konieczność skompletowania wymaganych dokumentów do wniosku – radzi Danuta Tomanek-Ziemba, ekspert Intrum.

3. Zainteresuj się wakacjami kredytowymi

Ze względu na wysokie stopy procentowe i rosnące raty kredytów rząd dał Polakom możliwość zawieszenia 8 rat kredytu hipotecznego w złotówkach, odpowiednio po 4 w 2022 i 2023 roku. W okresie zawieszenia nie płaci się części kapitałowej i odsetkowej raty, ale ponosi się koszty z tytułu ubezpieczeń związanych z umową. W jednym kwartale można zawiesić jedną ratę^[5]. Pod koniec października 2023 roku rząd przyjął projekt ustawy, która ma przedłużyć wakacje kredytowe dla posiadaczy kredytów hipotecznych na 2024 rok. Zawieszenie spłaty ma być możliwe na tych samych warunkach, co w 2023 roku. Warto też sprawdzić, czy wakacji kredytowych lub oferty zawieszenia spłaty zobowiązania nie oferuje Twój bank. Wiążą się one z opłatą, wydłużeniem okresu kredytowania lub zwiększeniem wysokości rat. Być może to jednak wystarczy, aby zaradzić problemom finansowym.

4. Spróbuj skorzystać z pomocy Funduszu Wsparcia Kredytobiorców

To mechanizm pomocy kredytobiorcom, którzy znajdują się w trudnej sytuacji finansowej. Wsparcie wypłacane jest przez maksymalnie 36 miesięcy w kwocie do 2 tys. zł na miesiąc. Środki trafiają do kredytodawcy od Banku Gospodarstwa Krajowego. Wsparcie lub pożyczka mogą być przyznane, jeśli:

• co najmniej jeden z kredytobiorców jest osobą bezrobotną,
• koszt kredytu wynosi więcej niż 50% dochodu gospodarstwa domowego,
• miesięczny dochód gospodarstwa jednoosobowego po odjęciu kosztów kredytu nie przekracza dwukrotności zwaloryzowanej zgodnie z przepisami ustawy o pomocy społecznej kwoty (wskazana w art. 8 ust. 1 pkt 1 tej ustawy), czyli obecnie 1552 zł; w przypadku gospodarstwa wieloosobowego to iloczyn dwukrotności kwoty wskazanej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o pomocy społecznej, zwaloryzowanej zgodnie z przepisami tej ustawy i liczby członków gospodarstwa domowego, czyli aktualnie 1200 zł na osobę^[6].

5. Zmiana oprocentowania na stałą stopę procentową

Zgodnie z Rekomendacją KNF z grudnia 2019 r., banki muszą dawać możliwość takiej zmiany. Dzięki stałemu oprocentowaniu rata nie rośnie i nie zależy od wysokości stóp procentowych. Stała stopa nie obowiązuje przez cały okres kredytowania – w zależności od banku przez 5-10 lat. Część instytucji pobiera opłatę za zmianę oprocentowania. Aby skorzystać z tej możliwości, najpierw trzeba złożyć wniosek do banku.

^[1] Żródło: Infokredyt 2023, Związek Banów Polskich

^[2] Tamże

^[3] Żródło: https://www.bik.pl/poradnik-bik/kiedy-moje-dane-znikna-z-bik

^[4] Żródło: https://krd.pl/centrum-prasowe/informacje-prasowe/2023/portfele-polakow-w-oplakanym-stanie-zadluzenie-rosnie-oszczednosci-topnieja

^[5] Żródło: https://www.bik.pl/poradnik-bik/wakacje-kredytowe-2022-i-2023-od-kiedy-wnioski-i-jakie-sa-zasady

^[6] Żródło: https://www.gov.pl/web/finanse/fundusz-wsparcia-kredytobiorcow--pomoc-dla-osob-splacajacych-kredyty